Нота йрену саба тары домбыра

Саба?ты? та?ырыбы: Домбыра са?асы.Жатты?улар

Саба?ты? ма?саты: Домбыра ?а?ыстарын ?алыптастыру

?йымдастыру О?ушылармен амандасып, т?гендеп жо? о?ушыны журнал?а белгі ?ою

?й тапсырмасын с?рау.Жа?а саба?

Домбыраны тарт?анда ?алай ?стау керек. О? ?олды? т?рысы. «Тремол» ?а?ысын шы?ару ?дісі. Сол ?олды? т?рысы. Ашы? шектер. Сол ?олды? 1,2,3 ші сауса?тарымен жатты?ып ?йрену т.б. Келесі кезе?нен бастап м??алім домбырашыларды? басын ?осып, домбыра тарт?ызып да?дыландыру керек. Б?л ?діс о?ушыны? домбыра оркестіріне ?осылып, музыка шы?армаларын тартуды ке?інен ?йретеді. Музыка аспаптарына ?йретуді? негізгі ма?саты ш?кіртке музыканы? ??діретті к?шін таныту. С?йтіп о?ушыны? санасын, еркіне, ?сіресе оларды? сезімі мен ?ш?ыры ?иялына пайдалы ?сер ету. Сонымен ?атар б?л ?мірді? т?рлі жайттарын адам баласыны? ?олы жеткен табыстарымен оны? ?олынан ту?ан к?ркем?нер м?раларын тану?а, ?мір шынды?ын сезінуге, елін жерін, отанды с?ю сезіміне баулиды. ?азір б?кіл жас ?рпа?ты адамгершілік т?р?ыдан т?рбиелеу м?селесі б?кіл халы?тыќ іс болып отыр?аны баршамыз?а м?лім. Соны? к?рделі салаларыны? бірі – жастар?а музыкалы? т?рбие беру негізінен ?осымша саба? ?стінде іске асады

Источник

Домбыра ?йрену ?ліппесі.

Музыка. 5 – сынып. № 6.

Саба?ты? та?ырыбы: Домбыра ?йрену ?ліппесі. Домбыраны? ??рылысы. «Домбырасыз с?н ?айда» ?йрену.

Саба?ты? ма?саты: 1.Балаларды домбыраны? ??рылысымен таныстыру. Музыка сауатынынан білімін ?рі ?арай жетілдіру.2.Музыка ты?дау, ?н айту да?дыларын дамыту. 3.Музыка?а, ?нге деген ?ызы?ушылы?ын ояту. ?лтты? аспабымыз домбыраны ??рметтеуге,?астерлеуге т?рбиелеу.

Саба?ты? ?дісі: баяндау, с?ра? – жауап, интегралды? ?діс.

Саба?ты? т?рі: аралас саба?.

К?рнекілігі: Домбыра, баян, к?йсанды? аспаптары, о?улы?.

I.?йымдастыру кезе?і. О?ушыларды т?гендеу.

II.?йге берілген тапсырма.?ор?ыт.?обыз аспабы.?ор?ыт кім,?ай ?асырда ?мір с?рді,оны? ?андай к?йлерін білесі?дер? ?ор?ыт к?йлері ?андай аспапта орындалады? «?стазым мені?» ?ніні? с?зін жат?а жеке дауыста ж?не хормен орындау.

III.О?ушыларды? білімін жан – жа?ты тексеру. «С?лем са?ан, мектебім», «Атамекен» ?ндерін хормен орындау.

IV.Ма?сат ?ою кезе?і. Жа?а білімді ме?гертуге дайынды?.

а) Дауыс жатты?уын жасату.Дауыс жатты?уы кезінде ?н тазалы?ын, дикция мен дыбысталу к?шіні? біркелкілігін ?ада?алау ж?не ба?ылау.

V.Жа?а білімді ме?герту. Домбыра ?йрену ?ліппесі.Домбыраны? ??рылысы.Домбыра аспабы ар?ылы ата-бабаларымыз ?н шыр?ап,к?й орында?ан,оны ?зіні? ?мірлік серігі еткен.Домбыра ішекті аспаптар?а жатады.Домбыра аспабы т?мендегідей б?ліктерден ??ралады: басы, мойны,,шана?ы,беті,дыбыс ойы?ы,тиек,т?ймесі,екі ??ла?.пернесі,ішегі. Домбыра – ?а?ып,шертіп ойнайтын ішекті музыкалы? аспап. ?)Домбыра тартуда дене м?шелеріні? ат?аратын ?ызметі.1.Орынды?та тік отыру,сол ая?ты? ?стіне о? ая?ты д?рыстап ?ою.Иы?.Екі иы?ты сірестірмей бос ?стау керек. 3.Білек.Ішекті жо?ары-т?мен ?а??андабілекті бос ?стап,бос ?а?у керек. 4.Шынта?-?олты?.Шана? о? ?олты?ты? астында болады. 5.Буындар. Сол ?ол сауса?тары пернелерді тізбелей басады.Басу мен ?а?у кезінде екі ?ол буындарын к?ш салмай бос ?стау керек. б) «Домбырасыз с?н ?айда» ?нін ?йрену. Музыка ты?дау: Халы? к?йі «?о?ыр».Н?р?иса Тілендиевті? к?йі «Ата тол?ауы». К?йлерді? екпінін, мінезін аны?тау. К?й орташа екпінде орындалады.

VI.Жа?а білімді ме?геруін тексеру. Домбыра аспабы ?алай ойналады? Домбыра аспабы ?андай б?ліктерден т?рады? Домбыра тартуда дене м?шелеріні? ат?аратын ?ызметі ?андай?

VII. Бекіту кезе?і. Саба?ты ?орытындылау. «Домбырасыз с?н ?айда» ?нін аспапты? с?йемелдеуінсіз хормен орындау.

VIII.?йге тапсырма. 23 – 25 бет о?у. «Домбырасыз с?н ?айда ?ніні? с?зін жаттап ?уенімен айтып ?йрену. ?) Музыка ты?дау.

Просмотр содержимого документа
«Домбыра ?йрену ?ліппесі.»

Музыка. 5 – сынып. № 6.

Сабақтың тақырыбы: Домбыра үйрену әліппесі. Домбыраның құрылысы. «Домбырасыз сән қайда» үйрену.

Сабақтың мақсаты: 1.Балаларды домбыраның құрылысымен таныстыру. Музыка сауатынынан білімін әрі қарай жетілдіру.2.Музыка тыңдау, ән айту дағдыларын дамыту . 3.Музыкаға, әнге деген қызығушылығын ояту. Ұлттық аспабымыз домбыраны құрметтеуге,қастерлеуге тәрбиелеу.

Сабақтың әдісі: баяндау, сұрақ – жауап, интегралдық әдіс.

Сабақтың түрі: аралас сабақ.

Көрнекілігі: Домбыра, баян, күйсандық аспаптары, оқулық.

I.Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгендеу.

II.Үйге берілген тапсырма.Қорқыт.Қобыз аспабы.Қорқыт кім,қай ғасырда өмір сүрді,оның қандай күйлерін білесіңдер? Қорқыт күйлері қандай аспапта орындалады? «Ұстазым менің» әнінің сөзін жатқа жеке дауыста және хормен орындау.

III.Оқушылардың білімін жан – жақты тексеру. «Сәлем саған, мектебім», «Атамекен» әндерін хормен орындау.

IV.Мақсат қою кезеңі. Жаңа білімді меңгертуге дайындық.

а) Дауыс жаттығуын жасату.Дауыс жаттығуы кезінде үн тазалығын, дикция мен дыбысталу күшінің біркелкілігін қадағалау және бақылау.

V.Жаңа білімді меңгерту. Домбыра үйрену әліппесі.Домбыраның құрылысы.Домбыра аспабы арқылы ата-бабаларымыз ән шырқап,күй орындаған,оны өзінің өмірлік серігі еткен.Домбыра ішекті аспаптарға жатады.Домбыра аспабы төмендегідей бөліктерден құралады: басы, мойны,,шанағы,беті,дыбыс ойығы,тиек,түймесі,екі құлақ.пернесі,ішегі. Домбыра – қағып,шертіп ойнайтын ішекті музыкалық аспап. ә)Домбыра тартуда дене мүшелерінің атқаратын қызметі.1.Орындықта тік отыру,сол аяқтың үстіне оң аяқты дұрыстап қою.Иық.Екі иықты сірестірмей бос ұстау керек. 3.Білек.Ішекті жоғары-төмен қаққандабілекті бос ұстап,бос қағу керек. 4.Шынтақ-қолтық.Шанақ оң қолтықтың астында болады. 5.Буындар. Сол қол саусақтары пернелерді тізбелей басады.Басу мен қағу кезінде екі қол буындарын күш салмай бос ұстау керек. б) «Домбырасыз сән қайда» әнін үйрену. Музыка тыңдау: Халық күйі «Қоңыр».Нұрғиса Тілендиевтің күйі «Ата толғауы». Күйлердің екпінін, мінезін анықтау. Күй орташа екпінде орындалады.

VI.Жаңа білімді меңгеруін тексеру. Домбыра аспабы қалай ойналады? Домбыра аспабы қандай бөліктерден тұрады? Домбыра тартуда дене мүшелерінің атқаратын қызметі қандай?

VII. Бекіту кезеңі. Сабақты қорытындылау. «Домбырасыз сән қайда» әнін аспаптың сүйемелдеуінсіз хормен орындау.

VIII.Үйге тапсырма. 23 – 25 бет оқу. «Домбырасыз сән қайда әнінің сөзін жаттап әуенімен айтып үйрену. ә) Музыка тыңдау.

Источник

?лгі саба? жоспары «Домбыра ?йретуді? бастап?ы ?діс т?сілдері»

?лгі саба? жоспары

Та?ырыбы: «Домбыра ?йретуді? бастап?ы ?діс т?сілдері»

Саба?ты? т?рі: Жеке саба?

Ма?саты: О? ж?не сол ?олдарды д?рыс ?ойып ойнау

Міндеттері:

Білімділік:

• О? ж?не сол ?олдарды д?рыс баса отырып, дыбыстарды таза шы?арып ?йрену
• Екінші сауса?ты бас барма?пен ?осып, ?атар ойнау
• ?шінші,т?ртінші сауса?тарды ?осып ойнау
• Ноталарды? жазылуын ж?не домбырада?ы ноталарды жат?а білу

Дамытушылы?: Еске са?тау ?абілетін дамыту, ноталар?а ?арап отырып домбырада ойнап ?йрену

Т?рбиелік: ?ызы?ушылы? сезімдерін оята отырып, ?лтжандылы??а баулу,?аза?ты? д?ст?рлі

музыканы с?йюге, насихаттау?а т?рбиелеу

Саба?ты? к?рнекті ??рал жабды?тары:

Домбыра ?йрену мектебі

о?улы?ы Домбыраны д?рыс ?стап отыру суреті

Саба?ты? барысы

I. ?йымдастыру кезе?і: О?ытушы саба??а келген о?ушыны ?арсы

алады ж?не домбыраны? ??ла? к?йін келтіріп,шы?арманы? нотасын дайындайды

М??алімні? кіріспе с?зі

II.?й тапсырмасын тексеру: ?аза? халы? ?ні «Еркем-ай»

III.Жа?а та?ырып: Халы? к?йі «Тепе? к?к»

К?йді? шы?у тарихын ж?не мазм?нын айтып беру.

На?ты екпінді са?тай отырып жеке буындарда?ы дыбыс тазалы?ымен ж?мыс жасау.

?р буынны? шары?тау шегін на?ты к?рсетіп, к?ркемдік бейнені ашып орындау.

IV.?орытынды: «Еркем-ай» ?нін о?ушымен жат?а бірге ?осылып

V.Ба?алау: ?й тапсырмасы мен жа?а та?ырып бойынша

о?ушыны? б?кіл саба? бойы берген жауабы

жина?талып, д?ріптей отырып ба?аланады

VI.?й тапсырмасы: «Еркем-ай» ?нін жат?а ойнау ж?не «Тепе? к?к»

к?йін шы?у тарихын білу ж?не нотамен ойнау

Просмотр содержимого документа
«?лгі саба? жоспары «Домбыра ?йретуді? бастап?ы ?діс т?сілдері» »

Үлгі сабақ жоспары

Тақырыбы: «Домбыра үйретудің бастапқы әдіс тәсілдері»

Сабақтың түрі: Жеке сабақ

Мақсаты: Оң және сол қолдарды дұрыс қойып ойнау

Оң және сол қолдарды дұрыс баса отырып, дыбыстарды таза шығарып үйрену

Екінші саусақты бас бармақпен қосып, қатар ойнау

Үшінші,төртінші саусақтарды қосып ойнау

Ноталардың жазылуын және домбырадағы ноталарды жатқа білу

Дамытушылық: Еске сақтау қабілетін дамыту, ноталарға қарап отырып домбырада ойнап үйрену

Тәрбиелік: Қызығушылық сезімдерін оята отырып, ұлтжандылыққа баулу,қазақтың дәстүрлі

музыканы сүйюге, насихаттауға тәрбиелеу

Сабақтың көрнекті құрал жабдықтары: Домбыра үйрену мектебі оқулығы

Домбыраны дұрыс ұстап отыру суреті

I. Ұйымдастыру кезеңі: Оқытушы сабаққа келген оқушыны қарсы

алады және домбыраның құлақ күйін келтіріп,шығарманың нотасын дайындайды

Мұғалімнің кіріспе сөзі

II.Үй тапсырмасын тексеру: Қазақ халық әні «Еркем-ай»

III.Жаңа тақырып: Халық күйі «Тепең көк»

Күйдің шығу тарихын және мазмұнын айтып беру.

Нақты екпінді сақтай отырып жеке буындардағы дыбыс тазалығымен жұмыс жасау.

Әр буынның шарықтау шегін нақты көрсетіп, көркемдік бейнені ашып орындау.

IV.Қорытынды: «Еркем-ай» әнін оқушымен жатқа бірге қосылып

V.Бағалау: Үй тапсырмасы мен жаңа тақырып бойынша

оқушының бүкіл сабақ бойы берген жауабы

жинақталып, дәріптей отырып бағаланады

VI.Үй тапсырмасы: «Еркем-ай» әнін жатқа ойнау және «Тепең көк»

Источник

Домбыраны ал?аш тартып ?йрену

Саба?ты? ма?саты: о?ушыны? аспапты ы??айлы ?стап, д?рыс отыруын, ?ол ?ойылымдарын ?алыптастыра отырып домбыра тарту шеберлігін д?рыс ме?герту.

Т?рбиелігі: о?ушыны? ?нерге деген ынта-ы?ыласын ?сіріп, эстетикалы? тал?амын арттыру, музыканы д?рыс т?сініп, тере?дей т?сіне білуге т?рбиелеу.

Саба? типі: жа?а саба?.

К?рнекілігі: ?а?ыс т?рлері, ?ол ?ойылымдары к?рсетілген суреттер.

Саба?ты? барысы:

1. ?йымдастыру кезе?і.

2. ?ол ?ойылымдарын ?алыптастыру?а арнал?ан жатты?улар.

5. ?йге тапсырма. Ба?алау.

Домбыраны ал?аш ме?геру барысында о?ушы ?олдарын еркін ?рі бос ?оз?алтып ?йренуі керек. ?а?ыс пен перне басуда екі ?олды? ?йлесімін келтіру, т.с.сия?ты ал?аш?ы ойнау т?сілдері домбыра ойнау шеберлігіні? негізі болып табылады.

Домбыра тартып ?йрену ?уелі ашы? ішектегі ?а?ыстардан басталады. Домбыра ішегін ?олмен ?а?ып, дыбыс шы?ару ?дісін ?а?ыс дейді. ?а?ыстар ба?ытына ?арай т?менгі ж?не жо?ары ?а?ыстар болып б?лінеді. ?а?ыс ба?ытыны? негізгі та?балары былай белгіленеді.

Т?мен ?а?ыс

Жо?ары ба?ытта?ы ?а?ыс

Домбыра тартуды ?уелі т?мен ?а?ысты ?а?ып ?йренуден баста?ан ж?н. Себебі, ол – о? ?олды? таби?и ?олды? ?те ы??айлы ?а?ыс. Сондай-а? домбырада орындалатын ?н-к?йлерді? к?пшілігі т?мен ?а?ыспен басталады. Т?мен ?а?ыс ?олды? білезік буыныны? ?атысуымен с?? сауса? ар?ылы алынады. О?ушы ?уелі екі иы?ын босатып, домбыраны шынта?пен ?ыспай ?ста?аны ж?н. ?олды ?з салма?ымен бос тастай ?а?уы керек. ?а?ыс алу барысында ?олды? білегі мен буынын ?рлі-берлі б?рмай, оны? ?ойылымды? ?алпыны? ?згермеуін ?ада?алап, кіші тиек жа?ынан екінші ?олмен домбыра мойнын с?л демеп отыру керек.

Жо?ары ?а?ыс т?мен ?а?ыстар сия?ты барма?пен немесе с?? сауса?пен білезік буыныны? к?мегімен ?а?ылады.

Т?мен ?а?ыс пен жо?ары ?а?ысты? бірінен кейін біріні? кезектесіп келуі алма-кезек ?а?ыс деп аталады.

Сергіту с?ті.

?орытындылау.

?йге тапсырма: Ноталарды? 5 сызы? бойында?ы ж?не перне бойында?ы орналасуын жаттау.

Просмотр содержимого документа
«Домбыраны ал?аш тартып ?йрену»

Домбыраны алғаш тартып үйрену

Сабақтың мақсаты: оқушының аспапты ыңғайлы ұстап, дұрыс отыруын, қол қойылымдарын қалыптастыра отырып домбыра тарту шеберлігін дұрыс меңгерту.

Тәрбиелігі: оқушының өнерге деген ынта-ықыласын өсіріп, эстетикалық талғамын арттыру, музыканы дұрыс түсініп, тереңдей түсіне білуге тәрбиелеу.

Сабақ типі: жаңа сабақ.

Көрнекілігі: қағыс түрлері, қол қойылымдары көрсетілген суреттер.

Қол қойылымдарын қалыптастыруға арналған жаттығулар.

Үйге тапсырма. Бағалау.

Домбыраны алғаш меңгеру барысында оқушы қолдарын еркін әрі бос қозғалтып үйренуі керек. Қағыс пен перне басуда екі қолдың үйлесімін келтіру, т.с.сияқты алғашқы ойнау тәсілдері домбыра ойнау шеберлігінің негізі болып табылады.

Домбыра тартып үйрену әуелі ашық ішектегі қағыстардан басталады. Домбыра ішегін қолмен қағып, дыбыс шығару әдісін қағыс дейді. Қағыстар бағытына қарай төменгі және жоғары қағыстар болып бөлінеді. Қағыс бағытының негізгі таңбалары былай белгіленеді.

Жоғары бағыттағы қағыс

Домбыра тартуды әуелі төмен қағысты қағып үйренуден бастаған жөн. Себебі, ол – оң қолдың табиғи қолдың өте ыңғайлы қағыс. Сондай-ақ домбырада орындалатын ән-күйлердің көпшілігі төмен қағыспен басталады. Төмен қағыс қолдың білезік буынының қатысуымен сұқ саусақ арқылы алынады. Оқушы әуелі екі иығын босатып, домбыраны шынтақпен қыспай ұстағаны жөн. Қолды өз салмағымен бос тастай қағуы керек. Қағыс алу барысында қолдың білегі мен буынын әрлі-берлі бұрмай, оның қойылымдық қалпының өзгермеуін қадағалап, кіші тиек жағынан екінші қолмен домбыра мойнын сәл демеп отыру керек.

Жоғары қағыс төмен қағыстар сияқты бармақпен немесе сұқ саусақпен білезік буынының көмегімен қағылады.

Төмен қағыс пен жоғары қағыстың бірінен кейін бірінің кезектесіп келуі алма-кезек қағыс деп аталады.

Үйге тапсырма: Ноталардың 5 сызық бойындағы және перне бойындағы орналасуын жаттау.

Источник